Kierownik projektu: prof. dr hab. Maciej Serowaniec
Transformacja cyfrowa to jedno z najbardziej znaczących wyzwań, przed którymi stoją współczesne instytucje publiczne. W dobie gwałtownego postępu technologicznego, administracja publiczna i struktury rządowe coraz częściej wdrażają narzędzia cyfrowe – od sztucznej inteligencji, przez blockchain, po zaawansowane analizy big data i systemy automatycznego podejmowania decyzji. Zmiany te niosą potencjał głębokiej przebudowy sposobu funkcjonowania państwa, obiecując większą efektywność, przejrzystość oraz lepsze włączenie obywateli w procesy rządzenia. Jednakże wraz z możliwościami pojawiają się również poważne zagrożenia: nierówności w dostępie do usług, zagrożenia dla prywatności, brak przejrzystości algorytmicznej czy erozja zaufania publicznego.
Projekt badawczy DIGI-GOV podejmuje ambitne zadanie przeanalizowania tych wyzwań i szans w sposób kompleksowy i interdyscyplinarny. Głównym celem jest zrozumienie, w jaki sposób instytucje publiczne w systemach demokratycznych adaptują się do realiów cyfrowych oraz jakie konsekwencje niesie to dla legitymizacji, odpowiedzialności i sprawiedliwości społecznej. Projekt zakłada, że skuteczna cyfryzacja wymaga nie tylkoinnowacji technologicznej, ale również refleksji instytucjonalnej, która uwzględnia uwarunkowania polityczne, prawne, społeczne i etyczne.
Szczególną uwagę poświęcono kwestiom etycznym związanym z wykorzystaniem algorytmów i sztucznej inteligencji w zarządzaniu publicznym. Projekt bada, w jakim stopniu decyzje oparte na danych mogą prowadzić do reprodukcji istniejących uprzedzeń lub tworzenia nowych form wykluczenia. Istotnym aspektem są także kwestie zaufania społecznego, ochrony prywatności i bezpieczeństwa cyfrowego jako fundamentów stabilnego i odpowiedzialnego rządzenia. DIGI-GOV analizuje także wpływ transformacji cyfrowej na relacje państwo–obywatel: czy technologie cyfrowe rzeczywiście zwiększają partycypację obywatelską i przejrzystość, czy raczej tworzą iluzję uczestnictwa, pogłębiając jednocześnie wykluczenie cyfrowe?
Projekt zakłada analizę porównawczą różnych modeli cyfrowego rządzenia w krajach demokratycznych, identyfikując czynniki sukcesu i porażki w implementacji innowacji technologicznych. Wnioski płynące z tych badań posłużą do sformułowania zaleceń dla polityk publicznych i strategii instytucjonalnych, które pozwolą maksymalizować korzyści płynące z cyfryzacji, jednocześnie minimalizując jej ryzyka.
DIGI-GOV wnosi nową jakość do debaty nad przyszłością zarządzania publicznego, proponując wizję rządzenia, która jest nie tylko nowoczesna, ale przede wszystkim inkluzywna, etyczna i demokratycznie zakorzeniona.