Kierownik projektu: dr hab. Rafał Toczko, prof. UMK
Przegląd projektu: Niniejszy projekt bada polikryzys, z którym mierzyły się zachod- nie prowincje rzymskie i państwa powstałe w ich miejsce (IV-VI wiek n.e.), przeprowadzając paralele ze współczesnymi wyzwaniami Zachodu po 2008 roku. Kon- centrujemy się na trzech wymiarach kryzysu: migracyjnym, środowiskowym (zmiany klimatyczne i epidemie) oraz instytucjonalnym.
Nasze interdyscyplinarne podejście koncentruje się na: 1) dyskursach o kryzysie w źródłach literackich i nieliterackich, 2) modelach zarządzania kryzysem, oraz 3) społecznych i indywidualnych mechanizmach radzenia sobie z kryzysami.
Obszary badawcze
I. Kryzys migracyjny: badamy ruchy migracyjne wywołane klęskami żywiołowymi oraz ich związek z epidemiami i transformacją instytucjonalną. Interesują nas wzorce emocjonalne i behawioralne przywódców wspólnot oraz obywateli reagujących na presję migracyjną i związane z nimi zmiany demograficzne.
II. Kryzys środowiskowy: analizujemy dyskursy o poźno-antycznym kryzysie klimatycznym, a dane empiryczne o klęskach żywiołowych służą tu jako kontekst. Nacisk położony jest na wychwycenie emocjonalnych i racjonalnych reakcji z tekstów, oraz analizę tego, jak zmiany klimatyczne, susze, głód i epidemie były komunikowane, postrzegane i przetwarzane w dyskursie późnoantycznym.
III. Kryzys instytucjonalny: śledzimy reakcje na upadek państwa rzymskiego, kurczenie się miast, zanikanie sieci handlowych, zmiany w systemie monetarnym, upadek edukacji oraz wzrost monastycyzmu jak i nowych ośrodków władzy. Nacisk kładziemy na to, jak te transformacje odbijały się w dyskursie publicznym i prywatnym, a nie na same zjawiska.
Metodologia i innowacyjność Opierając się na wcześniejszych badaniach dotyczących listów biskupich, znacznie rozszerzamy materiał źródłowy o kazania, historiografię, hagiografię, traktaty teologiczne, inskrypcje, monety i dokumenty prawne. Planujemy współpracę ze współczesnymi specjalistami od przywództwa, zachowań organizacyjnych, zarządzania kryzysowego, a także psychologami społecznymi i socjologami w celu stworzenia kompleksowych map strategii przywódczych i wzorców zachowań obywatelskich.
Oczekiwany wpływ i znaczenie dla współczesności: Ta kompleksowa analiza dyskursów powstałych wokół wielowymiarowego kryzysu w Europie Zachodniej w okresie późnego antyku ma dać nam wgląd w reakcje na ten historyczny polikryzys, co samo w sobie jest nowością w badaniach, kluczowe dla zrozumienia zarządzania polikryzysem w ogóle. Badając, jak dawne społeczeństwa radziły sobie z równoczesnymi wyzwaniami migracyjnymi, środowiskowymi i instytucjonalnymi, nasz projektoferuje historyczną perspektywę na skuteczność przywództwa, strategie komunikacyjne i wytwarzanie mechanizmów odporności społecznej i indywidualnej, przynosząc odpowiedzi, które można wykorzystać do analizy i reakcji na bieżące globalne wyzwania. Interdyscyplinarna metodologia tworzy pomost między badaniem historycznym, analizą dyskursu i współczesną teorią zarządzania kryzysowego, oferując praktyczną wiedzę dla współczesnych decydentów, przywódców i społeczności stojących przed podobnymi wielowymiarowymi wyzwaniami.