Kierownik projektu: dr hab. Tomasz Jarmużek, prof. UMK
Społeczna aktywność ludzi, zarówno naukowa, jak i pozanaukowa, opiera się na interakcjach. W ramach interakcji ludzie przetwarzają zakodowane w języku informacje, czyli wnioskują.
Procesy przetwarzania informacji mają miejsce zarówno w indywidualnych interakcjach, interakcjach grupowych, społecznych, międzykulturowych czy w interakcjach zapośredniczonych w nowe technologie (komputery, sieci społecznościowe, sztuczną inteligencję itd.). Są więc wszechobecne.
Każdy zatem dyskurs naukowy, który chce trafnie opisać świat (włączając w to ludzką aktywność) musi zmierzyć się z pytaniem o to, na podstawie jakich kryteriów uznawać oraz odrzucać przyjmowane we wnioskowaniach informacje. Chociaż kryteria te mogę się zmieniać, powinny być jednak transparentne i intersubiektywne, aby wyciąganie wniosków nie było przygodne oraz było zrozumiałe.
Dyscypliną naukową, której przedmiotem – od momentu swojego powstania – było dostarczanie kryteriów poprawności wnioskowań, jest logika. Zastosowanie abstrakcji i metod formalnych pozwoliło osiągnąć logice spektakularny sukces, w postaci twierdzeń limitacyjnych oraz teorii modeli. Wszystkie te wyniki obowiązują tam, gdzie stosuje się logikę matematyczną, dostarczając odpowiednich kryteriów poprawności oraz lepszego zrozumienia nauk o nie opartych. Kosztem abstrakcji było jednak oderwanie logicznych rozważań od użytkowników i ich interakcji.
Wyjściowym postulatem naszego projektu jest powrót do źródeł przetwarzania informacji, do ludzkich interakcji i ich kontekstu, przy jednoczesnym zachowaniu rygorów metodologicznych obecnych w rozważaniach logicznych.
Zarówno różne dyskursy naukowe, jak i różne zjawiska interakcyjne, wnoszą do kontekstu wnioskowania nowe jakości, które mają wpływ na kryteria poprawności przetwarzania informacji. Współcześnie pojawiły się również nowego zjawiska, takie jak interakcje w sieciach społecznościowych, interakcje grup społecznych o różnych poczuciach racjonalności, masowe interakcje międzykulturowe itd. Uwzględnienie tych wszystkich jakości stanowi ambitne, ale też konieczne wyzwanie dla badań naukowych nad kryteriami.
Opisywany projekt jest zatem maksymalnie, horyzontalnie interdyscyplinarny. W sposób naturalny bowiem musi być realizowany przy udziale badaczy z wielu dyscyplin naukowych, które różnią się bądź kontekstem przetwarzania informacji, bądź przedmiotem tych informacji. Wszystkie te elementy mogą mieć wpływ na zrozumienie, dlaczego ludzie wyciągają pewne wnioski, i jaką logiką posługują się w danym kontekście. Dlatego projekt jest realizowany z zaangażowaniem badaczy z nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych oraz formalnych.
W celu zwiększenia umiędzynarodowienia oraz jakości badań, skutecznie zaprosiliśmy do współpracy dwie wiodące instytucje badawcze, które realizują w skali świata podobne projekty. Jedna z nich jest afiliowana przy najlepszym uniwersytecie w Azji, druga przy jednym z najlepszych uniwersytetów Europy. Lokujemy więc nasze badania w międzykulturowym dyskursie i interakcji między Wschodem a Zachodem.