Rozmowa z dr Justyną Kozłowską z Wydziału Chemii, Ambasadorką Toruńskich Programów Letnich dla Studentów / Toruń Students Summer Programs (ID – TSSP)
Adam Szumski: Pani doktor, proszę powiedzieć na czym polega program Toruńskie Programy Letnie?
Dr Justyna Kozłowska: Celem konkursu Inicjatywa Doskonałości – Toruńskie Programy Letnie dla Studentów/Toruń Students Summer Programs – TSSP (ID – TSSP) jest umożliwienie współpracy naukowej studentów zagranicznych uczelni i pracowników UMK w Toruniu. Współpraca polega na odbyciu czterotygodniowego stażu naukowego przez studentów zagranicznych na UMK. Staż odbywa się latem.
W ramach programu zgłaszaliśmy projekty dotyczące tematyki stażu, spośród których studenci mogli wybierać interesującą ich dziedzinę. Moja tematyka cieszy się sporą popularnością – zajmuję się głównie chemią kosmetyków, dlatego chęć uczestnictwa w programie zgłaszają przeważnie studentki zainteresowane tworzeniem i badaniem preparatów kosmetycznych. Szczególnym obszarem moich zainteresowań naukowych jest kapsułkowanie, zwane również enkapsulacją. To znana i stosowana od wielu lat technika. Wynalazcami kapsułek są francuscy aptekarze Mothes i Dublane, którzy otrzymali w 1833 roku kapsułki miękkie, składające się z żelatynowej otoczki oraz zamkniętego w niej wypełnienia. To wypełnienie stanowił lek o wyjątkowo nieprzyjemnym smaku. Głównym celem enkapsulacji w tamtych czasach było właśnie zamaskowanie nieprzyjemnego smaku czy też zapachu składników leczniczych, przeważnie pochodzenia naturalnego. Ten, kto spożywał kiedykolwiek niekapsułkowany tran wie, o czym mówię.
Obecnie znane są metody otrzymywania bardzo malutkich kapsułek o rozmiarach w skali mikro- i nanometrycznej, co umożliwiło wielokierunkowe ich zastosowanie, nie tylko w farmacji. Zaletami kapsułkowania, oprócz wspominanego maskowania smaku i zapachu substancji, są także: ochrona wrażliwych surowców przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, zwiększenie trwałości preparatów, możliwość transportowania nietrwałych substancji aktywnych (jak np. białka) i ich kontrolowanego uwalniania w odpowiednim czasie (czyli przedłużenie działania) lub miejscu. Technika ta stosowana jest również przy recepturowaniu innowacyjnych wyrobów kosmetycznych.
AS: A co było celem projektu?
JK: Celem zgłoszonego przeze mnie projektu było opracowanie receptur ziołowego kremu i hydrożelu, gdzie wybrany ekstrakt roślinny był zamykany w polimerowych mikrokapsułkach.
Na staż zgłosiła się studentka z Uniwersytetu Rovira i Virgili z Tarragony w Hiszpanii, Natalia Rodriguez Villegas. Staż trwał na przełomie czerwca i lipca 2021 roku. W pracy ze stażystką pomogła mi moja doktorantka, za co bardzo jej dziękuję. Dziewczyny bardzo się polubiły i do dziś mają ze sobą kontakt.
Przeglądając rynek ziołowych kosmetyków zauważyłyśmy, że przemysł kosmetyczny poszukuje nowych, egzotycznych gatunków roślin, a coraz bardziej zapomina o naszych polskich ziołach. I na tych właśnie zapomnianych, ale od dawna stosowanych w medycynie się skupiłyśmy. W badaniach wykorzystałyśmy różne surowce roślinne, z których uzyskałyśmy ekstrakty. Zamknęłyśmy je w kapsułkach, po czym uzyskałyśmy krem i hydrożel. Ważnym etapem naszych prac badawczych była optymalizacja wydajności procesu enkapsulacji oraz rozmiarów uzyskanych mikrokapsułek. Oceniłyśmy właściwości antyoksydacyjne ekstraktów, a następnie zbadałyśmy wpływ miejscowego stosowania przygotowanych kosmetyków na kondycję skóry za pomocą specjalistycznej aparatury. Sprawdziłyśmy, jak otrzymane kosmetyki wpływają na nawilżenie, natłuszczenie czy barierowość skóry. Udało się uzyskać pełnowartościowe, skuteczne kosmetyki, pozytywnie wpływające na stan skóry.
AS: Jakie były korzyści ze zrealizowanego wspólnie projektu?
JK: Program Letnie praktyki umożliwił zrealizowanie wspólnie projektu, dzięki któremu uzyskałyśmy ciekawe wyniki zaprezentowane już na wielu konferencjach naukowych. Ponadto trwają prace nad publikacją naukową, także współpraca była bardzo owocna, a kontakt z Natalią mamy do dziś. Mam od niej sygnał, że jeśli będzie mogła to w tym roku również będzie aplikować, aby przyjechać do nas ponownie. Była to bardzo udana współpraca również dzięki wymianie doświadczeń i innemu spojrzeniu na projekt.
AS: Jak Pani uważa, jakie korzyści mają studenci zagraniczni korzystający z Programów Letnich na naszym uniwersytecie?
JK: Myślę, że przede wszystkim zdobycie nowego doświadczenia w laboratorium, Natalia nauczyła się nowych rzeczy, techniki enkapsulacji były jej nieznane, tak jak metody otrzymywania kosmetyków i ich badania. Po wizycie u nas potrafi już wytworzyć kremy i hydrożele, a także badać ich skuteczność. Cieszyła się z każdego sukcesu, nawet tego najmniejszego. Cennym i nowym doświadczeniem dla niej była także 15 minutowa prezentacja wyników stażu wygłoszona przed szerszym gronem pracowników Wydziału Chemii.
AS: Ale nie samym laboratorium człowiek żyje…
JK: O tak. W wolnym czasie, oprócz wykładów pracowników UMK, dla stażystów były zaplanowane różne wydarzenia jak wycieczki po Toruniu i okolicach. Było nie tylko intensywnie naukowo, ale również integracyjnie. Na zorganizowanym przez nas ognisku Natalia chwyciła za gitarę i pokazała swój talent muzyczny. Poza tym w wolnym czasie zwiedziła Gdańsk i Kraków. Natalia to bardzo wesoła, uśmiechnięta, energiczna i pracowita dziewczyna, a jej szeroki uśmiech na wszystkich bardzo dobrze wpływał. Bardzo miło było ją gościć w laboratorium, i mam nadzieję, że w tym roku również się pojawi.
AS: Czy będzie Pani startowała w kolejnych edycjach konkursów i jakby Pani zachęciła innych pracowników uczelni, aby startowali w inicjatywach IDUB?
JK: Tak, projekt został złożony i zakwalifikowany do realizacji podczas TSSP NatSci 2022. Realizacja projektu badawczego przez zagranicznego studenta jest dla nas okazją do nawiązania współpracy międzynarodowej i promowania badań naukowych realizowanych na naszej uczelni. Z kolei otwartość na zagranicznych praktykantów i zaangażowanie w programy stażowe oferowane przez IDUB stwarzają ogromne możliwości rozwojowe dla przyjeżdzających do nas studentów. Zagraniczny staż może stać się paszportem do ich dalszej kariery, więc dlaczego im w tym nie pomóc?
AS: Dziękuję za rozmowę!