Centrum Badań na rzecz Demokracji, Rozliczalności i Reprezentatywności
Lider grupy – dr hab. Maciej Serowaniec, prof. UMK
„Władztwo budżetowe” od samego początku kształtowania się ustrojów demokratycznych było przedmiotem ostrej rywalizacji pomiędzy władzą ustawodawczą a wykonawczą. Organy władzy ustawodawczej (parlamenty) po dzień dzisiejszy traktują tą kompetencję jako swoisty „klejnot w koronie”. W ostatnich dekadach zaobserwować możemy jednak systematyczny umacnianie roli organów władzy wykonawczej (rządów państw członkowskich UE) w procedurach budżetowych, w szczególności w związku z ustanowieniem unijnego mechanizmu zarządzania gospodarczego i fiskalnego. Wprowadzenie mechanizmów zachęcających państwa członkowskie do ściślejszej dyscypliny budżetowej, zasadniczo przyczyniło się do dalszego ograniczenia roli parlamentów narodowych, które i tak w literaturze przedmiotu często określane są mianem „przegranych” procesu integracji europejskich. CEDAR ma na celu wyjaśnienie mechanizmów odpowiedzialności w zarządzaniu gospodarczym UE, zdefiniowanych jako zdolność do kontroli i kwestionowania decyzji organów władzy wykonawczej przez parlamenty narodowe oraz zbadanie dyskursu politycznego dotyczącego tego obszaru polityki w państwach członkowskich UE, osadzonego w europejskich ramach instytucjonalnych (zadanie 1). W ramach projektu CEDAR postaramy się również odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób zasady zarządzania gospodarczego UE mogą wzmocnić odpowiedzialność integracyjną parlamentów narodowych, w szczególności w zakresie przeciwdziałania deficytowych tendencji rządów państw członkowskich oraz zrównoważenia asymetrii informacyjnej w kwestiach budżetowych (zadanie 2). Z tego względu projekt CEDAR ma szansę odegrać ważną rolę w procesie rozwoju mechanizmów odpowiedzialności demokratycznej w państwach członkowskich UE i może przyczynić się również do debaty na temat kondycji demokracji w Europie.
W skład zespołu badawczego wejdą specjaliści z zakresu krajowego i porównawczego prawa konstytucyjnego, prawa Unii Europejskiej, finansów publicznych oraz ekonomii. W trakcie realizacji projektu zespoł CEDAR będzie wspierany przez zewnętrznych badaczy z Center for Parliamentary Studies LUISS Roma i Sciences Po Centre d’études europénnes oraz Faculty of Economics and Business University of Granada.
Dr hab. Maciej Serowaniec, prof. UMK – pracownik badawczo-dydaktyczny Katedry Prawa Konstytucyjnego Wydziału Prawa i Administracji UMK w Toruniu. Autor ponad 150 publikacji z zakresu polskiego i porównawczego prawa konstytucyjnego. Visiting Professor na LUISS “Guido Carli” w Rzymie. Kierownik grantu pt. „Najwyższe organy kontroli w systemach konstytucyjnych państw członkowskich Unii Europejskiej” (grant NCN nr 2018/02/X/HS5/00047). W charakterze wykonawcy bierze także udział w realizacji międzynarodowych grantów badawczych finansowanych ze środków Komisji Europejskiej (“Responding to Emerging Dissensus: Supranational Instruments & Norms of European Liberal Democracy – Horizon Europe oraz ”Better Knowledge for Better Solutions” – program Hercule III). Laureat stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców na lata 2018-2020. Laureat European Court of Auditors Postgraduate Research Grant Programme (2022). Członek Towarzystwa Naukowego w Toruniu oraz ICON Society.