Pogoda i klimat: Rekonstrukcje i przyszłe scenariusze

Leader grupy – prof. dr hab. Rajmund Przybylak

W swoich badaniach grupa badawcza skupi się na dwóch obszarach: Polsce i Arktyce.

Głównymi celami badawczymi grupy dla obszaru Polski będą:

• rekonstrukcja pogody i klimatu w Polsce w ostatnim tysiącleciu, w tym szczególny nacisk zostanie położony na zdarzenia ekstremalne i przyczyny ich występowania. Do tego celu wykorzystane zostaną instrumentalne obserwacje meteorologiczne oraz tzw. dane pośrednie, tj. źródła historyczne i dane dendrochronologiczne,
• zbadanie związku pomiędzy klimatem i warunkami środowiskowymi oraz określenie społecznych i ekonomicznych konsekwencji zmian klimatu dla społeczeństw,
• oszacowanie przyszłych zmian klimatu Polski używając modeli klimatycznych i najnowszych scenariuszy emisji gazów cieplarnianych,
• rozbudowa dwóch elektronicznych baz danych źródłowych. Pierwsza zawierać będzie wczesnoinstrumentalne dane meteorologiczne oraz opisy pogody dotyczące wystąpienia zdarzeń ekstremalnych. Druga baza składać będzie się z danych dendrochronologicznych, w tym przede wszystkim wystąpienia negatywnych/pozytywnych lat wskaźnikowych, które są przydatne do badań klimatycznych, w tym szczególnie występowania niektórych zdarzeń ekstremalnych jak susze czy powodzie.

W przypadku Arktyki grupa badawcza skupi się na następujących celach:

• rozbudowie istniejącej elektronicznej bazy danych meteorologicznych z Arktyki z okresu wczesnoinstrumentalnego (od drugiej połowy XVIII wieku do połowy XX wieku). Planowane są liczne kwerendy w archiwach i bibliotekach krajów europejskich (np. Niemcy, Dania, Szwajcaria),
• rekonstrukcji klimatu i bioklimatu Arktyki dla wspomnianego wyżej okresu historycznego. Do powyższego celu zostaną wykorzystane zarówno dostępne dane instrumentalne, jak i istniejące opisy słowne warunków pogodowych, głównie z obszaru Grenlandii i Labradoru, gdzie pomiary i obserwacje meteorologiczne od końca XVIII wieku prowadzili Bracia Morawscy,
• określeniu prawdopodobnych przyczyn zmian klimatu w okresie historycznym w Arktyce,
• porównaniu warunków klimatycznych i bioklimatycznych w okresie historycznym i współczesnym.

Prof. dr hab. Rajmund Przybylak –  kierownik Katedry Meteorologii i Klimatologii UMK w latach 2000-2022 r. Od września 2020 roku jest Dyrektorem Centrum Badań Zmian Klimatu UMK. W latach 2020-2022 kierował priorytetowym zespołem badawczym pt. Climate Change Research Unit (CCRU). W dorobku dydaktycznym posiada: 5 wypromowanych doktorów, 123 wypromowanych magistrów oraz 28 licencjuszy. Jego badania naukowe dotyczą problemów klimatu Arktyki i Polski oraz jego zmian współczesnych i w okresie historycznym, a także topoklimatów i klimatu miast. Do tej pory opublikował > 380 pozycji. Brał (bierze) udział w 21 projektach badawczych KBN, MNiSW, NCN, itp., w tym w 12 jako kierownik projektu (obecnie kieruje 2 projektami badawczymi NCN), brał udział w 3 projektach międzynarodowych w roli kierownika zadania badawczego. W swojej karierze naukowej brał udział w 8 wyprawach naukowych na Spitsbergen, do Tanzanii i Nepalu. Uzyskał Nagrodę Ministra NiSW, 2003, oraz 20 Nagród Rektora UMK za działalność naukową. W ostatnich latach wygłosił kilkanaście zaproszonych wykładów na konferencjach krajowych i międzynarodowych, w całej karierze odbył 31 wizyt naukowo-badawczych w różnych krajach europejskich, brał udział w komitetach naukowych kilkunastu konferencji krajowych i zagranicznych. Jest przedstawicielem Polski w międzynarodowej organizacji International Permafrost Association (od 2011 r.), w latach 2010-2018 był członkiem Atmospheric Working Group, International Arctic Science Committee (IASC). Aktualnie jest Prezesem Polskiego Towarzystwa Geofizycznego (od 2018 r.), członkiem Komitetu Badań Polarnych PAN (od 2007 r.) oraz Polskiego Konsorcjum Polarnego (od 2012 r.), a także Przewodniczącym Wydziału III Towarzystwa Naukowego w Toruniu (od 2018 r.).